De nieuwe Zwemwaterwet: hier kunt u als technisch medewerker nú al mee aan de slag

Aangepast op donderdag 16 maart 2023 i.v.m. nieuwe invoeringsdatum Omgevingswet 1 januari 2024

Origineel geplaatst op 5 juli 2022

Welke parameters gaan de meeste problemen opleveren?

Het moment waarop de Omgevingswet ingaat, staat op 1 januari 2024*. Vanaf dan wordt dus ook de nieuwe Zwemwaterwet in de praktijk toegepast. Paul Blom, waterexpert bij Eurofins C-mark, krijgt vragen binnen van technisch medewerkers bij zwembaden: ‘Wat kan ik nu al doen om ons voor te bereiden op de nieuwe Zwemwaterwet?’ Een logische vraag, volgens Blom: “Voldoen aan de nieuwe zwemwaterwetgeving brengt straks de nodige uitdagingen met zich mee. Voor sommige parameters is er géén overgangstermijn, terwijl de normen zijn aangescherpt. Het is niet eenvoudig om altijd aan die nieuwe normen te voldoen. In sommige gevallen kan dit betekenen dat het betreffende bassin dan moet sluiten. Kortom: nu al starten als technische dienst met de voorbereidingen is – als je het mij vraagt - eerder noodzaak dan luxe.”

De nieuwe regelgeving voor zwembaden is straks opgenomen in hoofdstuk 15 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Het Bal is onderdeel van de Omgevingswet. De meeste wijzigingen van de ‘nieuwe Zwemwaterwet’ zijn al langere tijd bekend. In een eerder artikel berichtten we over de belangrijkste wijzigingen en die zijn onveranderd. Maar hoe krijgt u deze wijzigingen geïmplementeerd in uw zwembad? Welke voorbereiding vergt dat voor degenen die verantwoordelijk zijn voor de waterkwaliteit in een openbaar zwembad? Blom geeft antwoord op veelgestelde vragen.

1. Welke aanpassingen aan de waterbehandelingsinstallatie zijn nodig?

“In tegenstelling tot de huidige wetgeving, wordt in de nieuwe regelgeving nergens gesproken over eisen aan de waterbehandelingsinstallatie. Het gaat erom dat de waterkwaliteit uiteindelijk aan de eisen voldoet. En om aan de normen te voldoen, kan het zijn dat u meer water moet verversen, natriumwaterstofcarbonaat moet  doseren of extra meet- en regeltechniek moet bijplaatsen. In feite bepaalt de waterkwaliteit of uw installatie nog aan de normen voldoet. Door wateronderzoek te doen en de analyseresultaten te toetsen aan de nieuwe normen, komt u erachter of de installatie voldoet zoals u alles nu heeft ingeregeld. Bij de een is de installatie niet toereikend om aan een nieuwe norm te voldoen. Bij de ander verandert er eigenlijk weinig, omdat alles al is gestroomlijnd. Mijn advies: start met analyseren en leg alles wat u doet vast. In zo’n logboek kunt u bijhouden welke acties welke resultaten opleveren. Zo kunt u aan de hand van de analyseresultaten gaan experimenteren om tot het gewenste resultaat te komen.”

2. Nieuwe parameters: welke moet ik zeker in de gaten houden?

“Er is een aantal nieuwe parameters die u periodiek moet (laten) meten. In dit artikel vindt u een overzicht van de belangrijkste nieuwe parameters van de nieuwe Zwemwaterwet. Op basis van eerdere metingen schat ik in dat vooral chloraat en waterstofcarbonaat parameters zullen zijn om rekening mee te houden.

Chloraat

In ons nieuwsbriefartikel ‘Dossier chloraat’ staan we uitgebreid stil bij hoe deze stof in het zwemwater terechtkomt en hoe u voorkomt dat het chloraatgehalte in het zwemwater te hoog wordt. Het kan zijn dat u lange tijd nodig heeft om de nodige aanpassingen door te voeren in uw installatie en in het beheer van uw zwemwaterbehandeling. Er geldt weliswaar voor de nieuwe parameters een overgangstermijn van 1 jaar. Dat lijkt heel ruim, maar dat kan tegenvallen.”

Waterstofcarbonaat

“Voor waterstofcarbonaat (klik op de link naar een eerder gedeeld artikel over deze parameter) wil ik specifiek aandacht vragen. Eigenlijk hoort deze parameter niet thuis in de ‘nieuwe parameters’. Want het meten van waterstofcarbonaat is nu al verplicht – maar alleen als er een aanleiding toe was. Straks is het altijd verplicht om maandelijks te meten. Wie onvoldoende scoort op een analyse van het waterstofcarbonaat, kan in de problemen komen. De norm voor waterstofcarbonaat is weliswaar versoepeld, maar nog steeds uitdagend. Als ik namelijk kijk naar de resultaten van zwembaden die deze parameter al maandelijks monitoren, acht ik de kans groot dat veel zwembaden op deze parameter een onvoldoende zullen scoren.

Nadat u deze parameter een aantal keer heeft gemeten, heeft u nu misschien nog tijd voor technische aanpassingen – als die nodig zijn – zoals het plaatsen van een andere doseerunit. Van het op orde krijgen van het waterstofcarbonaatgehalte in uw zwemwater heeft u profijt – óók los van de wetgeving. Diverse processen in het zwemwater lopen beter bij een voldoende hoog gehalte aan waterstofcarbonaat. Kortom: meet deze parameters nu alvast en bereid u voor!”

3. Parameters met een strengere norm: wat kan ik nu al doen?

“Van een aantal andere bekende parameters is de norm aangepast, of zijn de regels veranderd. In dit eerdere artikel kunt u de belangrijkste wijzigingen terugvinden. In de praktijk zien we dat zwembaden de gestelde normen voor zuurgraad (pH) en de bovengrens van vrij chloor niet overal even gemakkelijk halen. De norm voor de bovengrens vrij chloor is straks namelijk in elk (binnen)bassin gelijk. Dat kan een probleem zijn bij de waterbehandeling van gekoppelde bassins, waarbij de waterbehandeling van een groot en klein bassin wordt geregeld via slechts één meet- en regelsysteem. Dat is bijvoorbeeld soms het geval bij een systeemkoppeling tussen het peuterbad en een diep bassin. Kortom, ook hier geldt: controleer alvast op welke analyseresultaten u uitkomt en of het u lukt om binnen de nieuwe bandbreedte te blijven, zodat u nog voldoende tijd hebt om te bekijken wat er niet goed gaat, waar het aan ligt en zo nodig maatregelen te treffen. Het kan gaan om service van de leverancier bij een technisch probleem, het bijplaatsen van extra meet- en regeltechniek of het inschakelen van expertise of het volgen van een training om de installatie anders in te regelen waardoor het zwemwater wel binnen de norm blijft – als u er zelf niet uitkomt. Dan bent u nu nog op tijd, als het goed is.”

4. Wat als ik niet meteen voldoe aan de nieuwe parameters?

“Alle parameters kennen straks een klassenindeling. Is er een normoverschrijding? Afhankelijk van de klasse waartoe de parameter behoort, bent u verplicht om het badwaterbassin te sluiten als de meting de eerste, tweede of derde keer niet voldoet aan de kwaliteitseisen voor een parameter. Het verplicht sluiten van een zwembassin is een nieuwe regel. U mag het badwaterbassin niet eerder openen dan wanneer uit eenzelfde nieuwe meting blijkt dat de parameter weer voldoet aan de kwaliteitseis. Ook dat is nieuw. Tot nu toe kwam de provincie of omgevingsdienst handhaven als de maandtoetsing (vaker) onvoldoende was. Nu bent u zelf verplicht het bassin te sluiten en alle risico’s te beheersen. Dit is dus de zwaarste maatregel die u kunt verwachten.

Gelukkig is bijvoorbeeld waterstofcarbonaat in de nieuwe wetgeving een zogenaamde ‘klasse-3-parameter’. Dit betekent dat u niet gelijk in de problemen komt. Maar voldoet de waarde vanaf de ingang van de nieuwe Zwemwaterwet 3 maanden op rij niet aan de norm? Dan moet u vanaf de derde monstername-uitslag het betreffende zwembassin sluiten.”

5. Wat verandert er in de monstername?

“Vanaf de ingangsdatum moet er een monsternameplan klaarliggen. Ook dat is nieuw: u moet met de komst van de nieuwe Zwemwaterwet vastleggen waar het zwemwater bemonsterd moet worden. Dat geldt voor:

- De dagelijkse metingen die u zelf uitvoert.

• Nieuw is dat de plaats van monstername moet zijn vastgelegd. Dat zou een andere plek kunnen zijn dan de huidige monsternameplek.
• Verder geldt dat u minimaal 2 metingen per dag moet uitvoeren. De eerste meting moet binnen een half uur vóór de opening plaatsvinden en de tweede binnen de tweede helft van de openingsuren. Dat laatste is nieuw en omvat een breder tijdvak.

- De metingen die het lab uitvoert.

• Ook hier geldt dat de plaats van monstername in ieder bassin vastgelegd moet zijn. Deze plaats moet bekend zijn bij C-mark. Om het juiste onderzoekspakket per bassin te kunnen bepalen volgens de nieuwe Zwemwaterwet, gaan wij u ook vragen om door te geven welk bassin de grootste waterinhoud heeft per filtersysteem. Dit onderzoekspakket wordt nu nog bepaald aan de hand van het zwaarst belastte bassin – zoals voorgeschreven in de huidige wetgeving. De komende periode zal C-mark contact met u opnemen over alle aanvullende informatie die wij van u nodig hebben. Vervolgens verwerken we uw informatie in onze systemen.

6. Moet ik al aan de slag met het opstellen van een risico-inventarisatie en bijbehorend beheersplan?

In de nieuwe Zwemwaterwet is het hebben van een risico-inventarisatie en bijbehorend beheersplan verplicht. Hiervoor heeft u nog voldoende tijd. Er staat namelijk een overgangstermijn voor, van 2 jaar. Een belangrijk onderdeel van de risico-inventarisatie is de waterkwaliteit. Daarbij moet er niet alleen naar de risico’s op legionellabesmetting worden gekeken, maar naar de totale waterkwaliteit. U mag een dergelijk plan zelf opstellen, maar u kunt daar ook externe expertise voor inschakelen. Voor een aantal klanten zijn wij inmiddels gestart met het opstellen van een plan. Daarbij inventariseren we de installatie, net zoals we dat doen bij de legionella-inventarisatie. We kijken dan breder: zou er ook overdosering of onderdosering van chemicaliën kunnen optreden? Is er risico op uitval van de technische installatie? Ook het risico op inademing van legionellabacteriën en het ontstaan van ongewenste microbiologie of onvoldoende doorzicht – dat het risico op verdrinking vergroot – nemen we mee. Eerder starten met dit onderdeel van de totale risico-inventarisatie en bijbehorend beheersplan van de waterkwaliteit kan u helpen om uw doelen te behalen.”

7. Welke stappen moet ik zetten vóór 1 januari 2024*?

“Wilt u uw locatie alvast voorbereiden op de nieuwe Zwemwaterwet? Dit zijn de stappen waarmee u aan de slag kunt:

1. Maak een monsternameplan en leg vast op welke locaties de watermonsters genomen moeten worden. Dit plan moet klaarliggen op 1 januari 2024*.
2. Kijk nu al met terugwerkende kracht naar de maandrapporten over de waterkwaliteit van afgelopen periode, met het oog op de nieuwe normen uit de nieuwe Zwemwaterwet. Welke parameters vliegen nu al uit de bocht? Ga daar alvast aan werken.
3. Analyseer uw zwemwater één of meerdere keren op de nieuwe parameters van de nieuwe Zwemwaterwet. Bekijk op welke resultaten u uitkomt en onderneem op basis daarvan actie.”

Meer weten?

Zoekt u ondersteuning? Dit kunnen we voor u betekenen:

• Een deel van onze klanten laat nu al pilotbemonsteringen en bijbehorende analyses uitvoeren, op basis van de nieuwe parameters. Zo doen zij al de nodige ervaring op. U kunt bij ons ook analyses van de nieuwe parameters afnemen.
• U kunt een beheersovereenkomst onderzoek & advies (BOA) afsluiten. Een BOA is een ontzorgingsconcept, waarbinnen onze adviseurs alle analyseresultaten mede beoordelen en voortdurend meedenken over de stappen die gezet moeten worden. Daarnaast beoordelen zij of eerder genomen maatregelen ook het gewenste effect hebben. Dat maakt veel inzichtelijk en uiteindelijk het anticiperen op de nieuwe regelgeving gemakkelijker. Alleen de werkelijk bestede uren brengen we in rekening. Heeft u alleen een korte toelichting nodig? Dan blijven de kosten dus beperkt.
• Verder kunt u denken aan het volgen van een cursus – om meer kennis op te doen. Klik hier voor meer informatie over de Cursus Zwemwaterkwaliteit Nieuwe Zwemwaterwet. Tijdens deze cursus lopen we alle parameters langs én waar in de waterbehandelingsinstallatie u daarop effect kunt uitoefenen.
• Tenslotte kunnen we u ondersteunen bij het opstellen van een risico-inventarisatie van de waterinstallatie en bijpassend beheersplan, dat onderdeel kan uitmaken van de totale risico-inventarisatie.

Wilt u meer informatie over wat de nieuwe Zwemwaterwet voor u gaat betekenen? Wilt u alvast starten met een pilot? Neem dan contact met ons op via c-mark@ftbnl.eurofins.com of 088-831 05 00.

* update 16 maart 2023: inwerkingtreding 1 januari 2024. Lees: Invoering Omgevingswet op 1 januari 2024 een feit